Inleiding
Gezien de vele vragen
die ik krijg betreffende lockers (sper-differentieel), behandel ik dit
onderwerp op deze site. Ik zal proberen duidelijk te maken wat de werking van
lockers zijn, wat de verschillen zijn tussen de verscheidene, op de markt
verkrijgbare, lockers en waarom ik voor een bepaald type locker
heb gekozen. Een overzicht van de lockers met functionering, kosten, gebruik
etc. ontbreekt natuurlijk niet. Ik hoop dat ik met dit artikel een aantal
twijfels kan wegnemen en vooral ook de fabels uit de wereld kan helpen. Ik wil
even benadrukken dat ik geheel onafhankelijk dit artikel schrijf en absoluut
geen enkele binding heb met de fabrikanten van de lockers. Laat ik voorop
stellen dat er geen locker bestaat die, voor een bepaalde as, in alle
gevallen de beste is. Een bepaalde locker heeft voor elke applicatie voor- en
nadelen. Elke situatie moet apart bekeken worden, maar ik zal met dit artikel
een kader proberen te scheppen waarin jouw applicatie valt. Overigens is dit
verslag nooit "af". De technologie, markt etc. blijven veranderen. Zo
is er de nieuwe Detroit Gearless locker, die ik overigens nog niet zou kopen in
verband met eventuele kinderziekten.
Ten eerste wil ik
aangeven waar de lockers staan in het rijtje van modificaties die je kan doen
om je Jeep te verbeteren voor off-roaden. Nummer één op het lijstje is het
reduceren van de bandenspanning (let op: hierbij laat ik het bandentype buiten
beschouwing!!). Nummer twee is het veersysteem, met kort daaropvolgend de
lockers. In sommige situaties waar de vering niet zo belangrijk is, komt de
locker vóór het veersysteem op het lijstje. Ik wil hiermee aangeven dat een
locker de off-road capaciteiten sterk zal verhogen, terwijl dat in Nederland
toch snel wordt "vergeten". Ik kan een aantal redenen bedenken voor
dat "vergeten":
1.
onwetendheid;
2.
een
locker draagt niet bij aan het uiterlijk van een Jeep (misschien moet dit wel
op nummer één staan in Nederland);
3.
het
terrein in Nederland en omgeving is niet zo zwaar;
4.
kosten
(vooral als een Jeepshop alles moet installeren).
De
basis van een differentieel
In 4WD gaat het koppel
van de motor door de versnellingsbak en transfer case (tussenbak) naar de
aandrijfassen. Elke aandrijfas is verbonden met een pinion tandwiel. De ring
tandwiel is aan de differentieelhouder gemonteerd. Eénmaal in het differentieel
aangekomen, wordt het koppel 90 graden gedraaid. Het differentieel geeft het
koppel door aan elke steekas. De tweede functie is dat er een reductie van
rotatiesnelheid plaatsvindt (de hoeveelheid reductie hangt af van de
R&P’s). Een andere functie van het differentieel is ervoor zorgen dat het
"binnenwiel" langzamer kan draaien dan het "buitenwiel" bij
het rijden door bochten. Als de vier wielen even hard draaien door een bocht,
geeft dat heel wat geslip en gepiep van de banden en zouden de steekassen
elkaar kunnen gaan tegenwerken. Bij het rechtuit rijden hebben beide steekassen
dezelfde rotatiesnelheid.
Het differentieel
bestaat uit spider gears en side gears (tandwielen). De steekassen zijn niet
direct met de differentieelhouder verbonden, want anders zouden beide
steekassen altijd dezelfde snelheid hebben als de differentieelhouder. De
steekassen gaan aan beide kanten door een opening in de differentieelhouder. De
splines aan de binnenkant van de steekassen steken direct in de side gears. De
side gears komen met hun tandjes in contact met de tandjes van de spider gears,
die op hun beurt weer verbonden zijn met de differentieelhouder door middel van
een cross pin / shaft. Dit asje geeft de PK’s door aan de spider gears, die het
weer doorgeven aan de side gears. De spider gears en de side gears roteren dus
onafhankelijk van de differentieelhouder. Het is een beetje moeilijk om uit te
leggen, maar ik hoop dat de bijgevoegde tekening meer duidelijkheid biedt.
De onderdelen van een open differentieel |
Als de weerstand of de
snelheid bij beide wielen gelijk is, zullen de vier tandwielen als een solide
eenheid bewegen, oftewel dezelfde snelheid hebben als de differentieelhouder.
In bochten zullen de tandwielen een variërende snelheid hebben, waardoor het buitenwiel
meer toeren per minuut kan maken dan het binnenwiel. De nadelen van deze
conventionele opzet worden beschreven in het paragraafje "Open
differentieel". Een Jeep met dit type differentieel is goed te herkennen
op de trail, en vooral trial met losse ondergrond, omdat één wiel spint terwijl
het andere wiel met meer tractie stilstaat.
De
basis van een locker
Een locker is één van
de meest kritieke keuzen die je moet maken, zowel off-road als on-road
karakteristieken moeten in beschouwing worden genomen. Lockers geven echte 4WD
en brengen je naar de meest verbazingwekkende plaatsen, maar sommige typen
hebben negatieven gevolgen voor on-road gebruik. De symptomen zijn het piepen
van banden, schokken in de aandrijving etc. De achterkant kan ook gaan slingeren,
of misschien moet je het gas in de bochten wel loslaten. Op gladde wegen kunnen
de lockers inschakelen en tot gedeeltelijk of compleet verlies van de controle
over het voertuig leiden. Bij gebruik in de vooras kan de locker tot
moeilijkheden met sturen leiden, of zelfs sturen onmogelijk maken. Ik lijk wel
een Amerikaanse preker met al die waarschuwingen J. Tijd om over de goede dingen van lockers te praten. Lockers is
een zeer breed begrip en zou daarom ook onderverdeeld moeten worden. Dit heb ik
met dit artikel trachten te doen.
De
verschillende lockers
In elke sub-paragraaf
met dit kopje geef ik de verschillende lockers, van het vooraf beschreven type,
die verkrijgbaar zijn op de markt. Elke locker heeft voor- en nadelen. De meest
gebruikelijke merken worden beschreven. Ik hoop dat ik met dit overzicht de
keuze voor een bepaald type en merk kan vergemakkelijken. De "beste"
locker voor jouw toepassing hangt mede af van het gebruik van de Jeep en jouw
budget.
Open
differentieel
Dit is standaard voor
de meeste Jeeps. Simpel gezegd, een open differentieel levert gelijke tractie
op harde ondergronden als men in een rechte lijn rijdt, maar in bochten kan het
wiel aan de binnenkant toch langzamer draaien. In situaties met weinig tractie
zal het koppel het pad van de minste weerstand volgen. Met één band op een
goede ondergrond en de andere band in de lucht, zal het koppel naar de band in
de lucht gaan. Bij situaties met weinig of geen grip van de banden is een 4x4
zonder Traction-Aiding Devices (TAD’s) in de differentiëlen in principe een
twee-wiel aangedreven voertuig: één wiel spint vóór, en één wiel spint achter.
Limited
slip
De limited slip werd
populair in het midden van de jaren ‘50. Eén van de eerst verkrijgbare limited
slips was Power-Lok (wordt ook wel Powr-Loc genoemd). Tijdens normaal on-road
gebruik functioneert de limited slip vergelijkbaar met een open differentieel,
maar in situaties met weinig tractie kan "wat" koppel geleverd worden
aan het wiel met de meeste grip.
Limited slips kunnen
"los" of "strak" afgesteld staan. Deze afstelling refereert
aan het toegestane verschil in snelheid tussen de wielen. Een strakke limited
slip heeft grote voordelen bij zwaar off-roaden, maar heeft tegengestelde
effecten op de verharde weg. De meeste soorten limited slips bestaan uit
"koppelingen" of "overbrengingen" met meerdere veren die
zijn ingesteld om de wielen van gelijke tractie te voorzien, totdat een bepaald
verschil in koppel wordt bereikt. De koppelingen zullen dan direct koppel geven
aan het ander wiel door de side gear aan te drijven. De spider gears, die
aangedreven worden door tandjes, zullen de side gears willen afscheiden.
Terwijl de side gears uit elkaar gaan, oefenen ze kracht uit op de
koppelingsplaten. De veren in het differentieel zorgen er in mindere mate voor
dat de koppeling plaats vindt. Dit geheel zorgt ervoor dat er meer koppel
geleverd wordt aan het wiel met tractie.
Een limited slip is
goed voor een Jeeper die een "gelegenheids-off-roader" is en toch wat
meer uit zijn Jeep wil halen zonder al teveel negatieve effecten op het on-road
gedrag. In het algemeen zijn dit de minst dure traction-aiding devices. Ze
kunnen zowel in de vóór- als achteras worden geïnstalleerd, maar wees
voorzichtig met een strakke limited slip in de vooras. Een TAD in de vooras kan
serieuze negatieve gevolgen hebben voor het stuurgedrag. Part-time voorassen
zoals van een CJ hebben hier niet zoveel last van dankzij de vrijloopnaven.
De
verschillende lockers
Power-Lok is de grootvader onder de
limited slips en behoort tot de Friction Based TAD’s. De Spicer Power-Lok was
beschikbaar in Jeeps van 1956 tot 1970. Deze TAD kan herkend worden door een
houder die uit twee stukken en een differentieel met 4 pinions bestaat. Dit
model locker gebruikt koppelingen die gekalibreerd zijn om op het correcte
moment koppel te geven. Er kunnen extra koppelingen in de locker worden
aangebracht zodat de locker vroeger inschakelt. De Power-Lok is nog steeds te
verkrijgen voor Dana 30’s en Dana 44’s. Er zijn ook modellen voor de Dana 27’s
op de markt geweest. De open differentieelhouder wordt vervangen bij het
installeren van de Power-Lok. Deze locker wordt gebruikt in zowel part-time
voorassen als full-time achterassen.
Trac-Lok (of Trac-Loc) wordt ook gemaakt
door Spicer en heeft een houder uit één stuk en slechts twee pinions (spiders).
Deze locker behoort ook tot de Friction Based TAD’s. Dit model was een optie in
Jeeps vanaf 1971 en verving dus de Power-Lok. De Trac-Lok is nog steeds een
optie in de nieuwe Jeeps, zoals de Jeep Wrangler TJ met de Dana 44 achteras. In
het algemeen wordt deze locker als minder robuust beschouwd in vergelijking met
de Power-Lok, maar is wel beschikbaar voor de Dana 30, Dana 44 en Ford 9"
(met verschillende hoeveelheden splines). De Ford 9" as is dan wel helaas
nooit een optie geweest voor Jeeps, maar blijft wel een zeer geschikte
kandidaat als achteras en daarom vernoem ik de Ford 9". De Trac-Lok kan
net als de Power-Lok gebruikt worden in zowel part-time voorassen als full-time
achterassen.
True-Trac wordt op de markt gebracht door
Trac-Tech en is een koppel-gevoelige limited slip, oftewel een Torque Sensing
TAD. Dit model wordt beschouwd als één van de TAD’s waarbij de overschakeling
zeer "gladjes" verloopt. De differentieelhouder bestaat niet uit
koppelingen, maar uit kleine versnellingen / overbrengingen die ervoor zorgen
dat de in- en uitschakeling soepel verloopt. Ze laten slechts een klein
verschil in snelheid tussen de wielen toe. Er zijn True-Trac’s verkrijgbaar
voor de Dana 30, Dana 35C (met en zonder C-clip), Dana 44 (met 30 splines), Dana
70 en Ford 9". De True-Trac heeft een element dat door de bestuurder licht
beinvloed kan worden: het aanraken van de rem op het juiste moment zal ervoor
zorgen dat de True-Trac nog verder ingeschakeld zal worden, wat voordelig is in
situaties zoals een wiel dat in de lucht hangt. Dit model TAD wordt zowel in
part-time als full-time assen gebruikt.
Auburn Gear is een Friction Based TAD en
een goed alternatief voor een limited slip. De uitvoering van Auburn is nogal
zwaar en moeilijk kapot te krijgen. Ook dit model limited slip werkt volgens
het koppelingssyteem, echter in plaats van koppelingsplaten te gebruiken, heeft
de Auburn een conische koppeling. Door dit ontwerp is er minder kracht nodig om
de side gear aan de differentieelhouder vast te zetten. In plaats van de
koppelingsplaten, heb je hier te maken met direct staal-op-staal, wat ook
minder slijtage inhoudt. Recentelijk heeft Auburn ook nog de spider en side
gears vergroot om het geheel nog sterker te maken. Dit model TAD is voor de
meeste assen verkrijgbaar.
Automatic
locker
Een locking
differentieel wordt gedefinieerd als een differentieel dat een 50-50 verdeling
van het koppel tussen de wielen verzorgt. De verscheidene automatische lockers
doen dit op verschillende manieren. Alle automatische lockers geven een 100%
verdeling van het koppel in geval van het doorslippen van een wiel. Onder
lichte omstandigheden en bij gelijke tractie zullen deze TAD’s een open
differentieel nabootsen, maar kunnen toch een schokeffect geven en wat geklik
laten horen. Bij het ene soort gebeurt dit in mindere mate dan bij een ander
soort. Het is vooral oppassen met een gladde ondergrond en met automatische
lockers in full-time assen. Natuurlijk is de belangrijkste oorzaak van
gevaarlijke situaties nog altijd de bestuurder van de Jeep.
De automatische
lockers, die onder de Speed Sensing Traction-Aiding Devices vallen,
functioneren op de rechte weg als een "spool", oftewel beide
steekassen vastgeklikt aan de differentieelhouder. In bochten kan een wiel wel
sneller draaien dan de ring tandwiel, maar nooit langzamer. Het binnenwiel
wordt dus in een bocht aangedreven en niet het buitenwiel. Dit kan onderstuur
geven en bij genoeg gas geven, zal de locker inschakelen. Achteruit rijden
geeft precies het tegengestelde effect en de locker werkt dan dus ook. Voor de
exacte werking kan je misschien beter naar een off-road shop gaan en vragen of
je daar een locker mag zien. Ik kan je hier een precieze beschrijving geven van
hoe de automatische lockers werken, maar dat zou de tekst nog saaier maken. Bij
het bestuderen van documenten over lockers ben ik menigmaal in slaap gevallen
en heb de hele documenten onder gezeverd. Dit lijkt me niet de bedoeling van
deze site.
Het gebruik van een
automatische locker in de vooras is populair, maar in bepaalde stukken met
scherpe bochten kan men wel eens een vrijloopnaaf in 2WD moeten zetten. Ook is
het aan te raden om, bij regelmatig en langdurig gebruik van een automatische
locker in de vooras, een oliekoeler op de stuurpomp te installeren. Dit type
locker is in het algemeen duurder dan een limited slip en heeft de voorkeur bij
de hardere kern van off-roaders die bereid zijn om wat on-road comfort in te
leveren voor een gigantische stap voorwaarts betreffende off-road capaciteiten.
In sommige gevallen is dit type locker goedkoper dan een limited slip.
Voorbeeld van deze situatie: als je nu nog een open differentieel hebt, moet je
de differentieelhouder vervangen als je wilt overschakelen naar een limited
slip, terwijl je bij bepaalde automatische lockers (Lock-Right, Detroit E-Z
Locker) de originele differentieelhouder kan laten zitten. Dit spaart niet
alleen kosten voor de differentieelhouder, maar ook het opnieuw installeren van
de Ring & Pinions (wat veel Jeepers toch liever laten doen door een
professional en wat ik zeer terecht vind).
De
verschillende lockers
Lock-Right is een locker van Power Trax en
is simpel, goedkoop en makkelijk te installeren. De Lock-Right is een
mechanische Speed Sensing TAD. Deze automatische locker kan wel het
straatgedrag negatief beïnvloeden (voor alle duidelijkheid: het straatgedrag
van de Jeep), vooral voor lichte Jeeps, maar dit wordt meer dan goedgemaakt bij
het off-roaden. De Lock-Right vervangt de spider en side gears in de originele
differentieelhouder, wat dit model tot de meest makkelijk te installeren TAD
maakt, maar de sterkte wordt hierdoor wel bepaald door de originele
differentieelhouder. De schijven die op de steekassen worden gemonteerd hebben
tandjes. De originele spider cross shaft (of de optionele Zytanium shaft) loopt
door een ovaal gat tussen twee andere schijven die in het midden van de
differentieelhouder moeten worden geïnstalleerd. Koppel dwingt de pin / shaft
om de twee schijven in het midden uit elkaar te duwen en zo de tandjes te
koppelen met de tandjes van de schijven aan de steekassen. Hierdoor worden de
steekassen met elkaar verbonden en wordt het koppel verdeeld over beide
steekassen. Zonder gas geven door een bocht rijden, heeft als resultaat dat het
meeste koppel wordt vrijgegeven en de tanden over elkaar kunnen glijden. Je
hoort het differentieel dan klikken. Lock-Right’s zijn verkrijgbaar voor Dana
30’s, Dana 35’s, Dana 44’s, Dana 60’s, AMC 20’s en Ford 9". Dit model
wordt gebruikt in voorassen, maar kunnen te strak zijn voor veel Jeepers. Niet
aan te raden voor een full-time vooras en sommigen vinden deze al te strak voor
een full-time achteras. Sturen wordt niet beïnvloed met een vooras met
vrijloopnaven die in 2WD zijn geschakeld.
E-Z Locker wordt gefabriceerd door
Trac-Tech en staat ook wel bekend als de Detroit E-Z Locker. Deze TAD heeft
zeer veel overeenkomsten met de Lock-Right in zowel functionering, installatie
als kosten. Dezelfde voor- en nadelen gelden en de toepassing is ook gelijk aan
de Lock-Right.
Detroit Locker staat ook wel bekend als
No-Spin en de nieuwere uitvoeringen als Detroit Softlocker. De Detroit Locker
behoort tot de groep van mechanische Speed Sensing TAD’s. Deze bijna niet kapot
te krijgen locker wordt eveneens geproduceerd door Trac-Tech (voortgekomen uit
Dyneer Corporation) sinds de jaren ‘60. De eerste versies stonden bekend als
"misschien wel te extreem voor on-road", maar werden toch veel
gebruikt door de sterkte van de locker. De nieuwere Softlockers hebben een veel
beter on-road gedrag dan de eerste versies, maar hebben nog steeds dezelfde
goede off-road karakteristieken. De Detroit Locker vervangt de originele
differentieelhouder, waardoor de sterkte niet beperkt wordt door de zwakte van
de originele differentieelhouder. De Detroit Locker is uniek door het feit dat
het koppel óf naar beide wielen gelijk is, óf naar het wiel met de meeste
tractie gaat. Als het binnenwiel in een bocht spint, zal de locker worden
ingeschakeld op het moment dat het binnenwiel dezelfde snelheid krijgt als het
buitenwiel. Dit model is verkrijgbaar voor de late Dana 30’s, Dana 35’s, Dana
44 (30 spline), Dana 60’s, Dana 70’s, AMC 20’s en Ford 9". Ook al wordt de
Detroit Locker vaak in de vooras gebruikt, wordt het toch niet aangeraden door
Trac-Tech zelf. Het is OK om de locker te gebruiken in een full-time achteras,
echter met een aantal kleine bijwerkingen.
Manual
(on-demand) locker
De manuele lockers
geven 100% lockup bewerkstelligd door verschillende werkwijzen, maar één ding
hebben allen gemeen: elke manuele locker wordt aangestuurd door de bestuurder.
De verschillende uitvoeringen kunnen werken met behulp van hydroliek, kabel
(Toyota), lucht of vacuüm, of zelfs elektronica. Het grootste voordeel van de
manuele locker is dat ze compleet functioneren als een open differentieel totdat
de locker wordt geactiveerd. Er zijn geen bijwerkingen en geven 100% tractie
als je het nodig hebt. Dat maakt deze locker ideaal voor full-time assen en
voorassen. Dit is wel het duurste type TAD en tevens het meest gecompliceerde
type. Aangezien de on-demand lockers door de bestuurder worden in- en
uitgeschakeld, zijn ze wel gevoelig voor "stommiteiten".
De
verschillende lockers
ARB Air Locker komt niet uit de Verenigde
Staten van Amerika, maar uit Australië. De locker wordt geactiveerd door een
compressor en is óf volledig gesperd, óf volledig open (zoals een origineel
open differentieel). Het mechanisme dat de spider gears en de side gears
compleet vastzet, wordt pneumatisch aangedreven. De meeste ARB Airlocker’s
hebben 4 spider gears, terwijl 2 spider gears in de meeste open differentielen
standaard is. Dit model vervangt de originele differentieelhouder en is
daardoor in de meeste gevallen sterker. Echter, gezien er meer onderdelen aan
deze complexe locker zitten, kunnen er ook veel meer onderdelen kapot gaan. Er
moeten luchtleidingen door het differentieelhuis geïnstalleerd worden. ARB Air
Locker heeft in het verleden nogal eens problemen gehad met gebroken cross
shafts (vooral in de Dana 35C met C-clip), maar heeft intussen nieuwe modellen
op de markt gebracht. Een ander nadeel van dit model is de prijs. Het is de
duurste locker, vooral ook omdat je een aircompressor moet aanschaffen. Eénmaal
geïnstalleerd is deze locker geschikt voor vóór- en achterassen, zowel
part-time als full-time.
Spool
(permanent)
In het kort komt het hier op neer dat de steekassen
direct aan de ring gear zijn verbonden. Hiervoor kan de differentieelhouder
vervangen worden of de spider en side gears kunnen worden vastgelast. Dit geeft
maximale tractie en wordt voornamelijk in de racerij op losse ondergrond
gebruikt. Het grote nadeel is dat een bocht niet gemaakt kan worden zonder dat
er een wiel spint. De mensen op de parkeerplaats van je werk zullen wel denken
dat je niet kunt rijden, maar dat wist je zelf ook al J. De bandjes zullen op harde ondergrond snel veranderen in
gladiaaltjes. Ook komt er veel spanning op de steekassen te staan bij het nemen
van een bocht. Er zijn echter meer voordelen dan alleen maximale tractie.
Doordat er geen in- en uitschakeling van een locker is, geeft dit minder
schokken en dat kan de kans op gebroken onderdelen verkleinen. Dit type locker
wordt ook wel een "Lincoln-Locker" genoemd, of
"elk-ander-merk-lasapparaat-Locker". Het is een goed alternatief voor
een exclusieve off-road Jeep.
Overige
typen
Laat ik hier de overige
typen opsommen en niet verder in detail beschrijven. Er zijn lockers op de
markt verkrijgbaar die vloeistof gebruiken om de koppelingsplaten aan te
drukken. Deze lockers staan bekend als Viscous Fluid Speed Sensing TAD. Visco-Lok
is een voorbeeld van dit type locker. Dan zijn er ook nog lockers die met
elektronische sensoren op de rem werken, dus in combinatie met ABS. De achteras
van een Range Rover 4.6 en een Mercedes ML klasse zijn met dit type uitgerust.
Om mee af te sluiten, wil ik hier nog even de TorSen locker noemen die gebruikt
wordt in Hummers. Dit type locker valt onder de Torque Sensing TAD’s.
Overzicht
Tenslotte een kort
overzicht zoals dat in vele boeken staat (bijvoorbeeld Jeep Owner’s Bible).
Differentieel type |
Functionering |
Tractie |
Bijwerkingen op banden/aandrijving |
Kosten |
Gebruik |
Open (conventioneel) |
Zeer vloeiend |
Zeer weinig |
Geen |
Laagst |
Snelweg / On-road |
Originele Limited slip |
Zeer gelijkmatig |
Goed |
Zeer bescheiden |
Laag |
Beperkt off-road |
Aftermarket Limited slip |
Gelijkmatig |
Zeer goed |
Matig |
Laag tot hoog |
Beperkt off-road |
Automatic
locker (bijv. Detroit) |
Gelijkmatig tot oncomfortabel |
Extreem goed |
Matig |
Hoger |
Vaak off-roaden |
Manual
locker (bijv. ARB) |
Gelijkmatig tot zeer vloeiend |
Uitmuntend
(locked) Zeer weinig (open) |
Negatief
(locked) Geen (open) |
Hoogst |
Vaak off-roaden of geld teveel |
Spool/gelast differentieel |
Oncomfortabel |
Uitmuntend |
Negatief |
Laag |
Racing |
Persoonlijke
ervaringen en meningen
Jouw off-road wensen
zullen voornamelijk bepalen welke TAD het meest geschikt voor je is. Er zijn
genoeg modellen beschikbaar om aan iedere behoefte te voldoen, maar er is geen
locker die iedereen tevreden zal stellen. Misschien is een open differentieel voor
jou wel het beste, maar een locker is zeker de moeite waard om over na te
denken. Onthoud: een Jeep kan je bouwen, niet kopen. De bestuurder speelt ook
een belangrijke rol bij het overwegen van een locker. Herhaling: op ijs of
andere gladde ondergronden kunnen TAD’s voor verrassingen zorgen. Wees daarom
altijd voorzichtig. Bij aanschaf van een locker, moet je rekening houden met
een gewenningsperiode van een paar dagen. Je zal zeker plezier gaan beleven aan
een locker.
Laat ik eerst even
beginnen waarom ik voor welke locker heb gekozen. Ik zat zelf met de situatie
dat ik twee standaard assen (Dana 30 en Dana 35C zonder C-clip) onder mijn Jeep
Wrangler had. Ik wilde graag één of twee lockers toevoegen en tegelijkertijd mijn
Ring & Pinion’s veranderen van de standaard 3.07’s naar 4.10’s. Eigenlijk
is het andersom: ik wilde mijn R&P’s veranderen en heb toen besloten om
meteen lockers erbij te nemen om installatiekosten in een later stadium te
besparen. Ik heb een hele studie uitgevoerd om erachter te komen welke
locker(s) voor mij de meest geschikte(n) was (waren). Na een paar maanden, een
paar honderd e-mails en veel lezen heb ik een besluit genomen. Ik had besloten
om een ARB Airlocker voor mijn achteras te kopen. Later heb ik ook een ARB
Airlocker voor mijn vooras gekocht, omdat ik toch al een compressor voor mijn
achteras moest aanschaffen en hierdoor dus de gemiddelde over-head kosten
omlaag kon brengen J . Natuurlijk een logica van
niks, maar ik had wel een tweede locker (probeer dat zelf eens bij je partner).
Een aantal redenen lag
ten grondslag aan de beslissing om de ARB Airlocker’s te installeren. Laat ik
ze proberen op te sommen, met daarbij in het achterhoofd dat de volgorde niet
meteen de belangrijkheid aangeeft:
·
Een
automatische locker en in de meeste gevallen ook een limited slip is niet
origineel in een Jeep. Als je op verharde weg door een bocht rijdt, hoor je het
differentieel klikken etc. Het weggedrag is ook iets anders met een
automatische locker. Dit argument heeft mij zeker niet weerhouden om een
automatische locker aan te schaffen, MAAR stel dat ik ooit mijn Jeep zou willen
verkopen (wat overigens niet waarschijnlijk is en een net zo grote kans heeft
als dat ik ooit een Landrover koop): de potentiële koper zal dat geklik ook
horen en weten dat dat niet origineel is. De waarde van de Jeep zou hierdoor
alleen maar kunnen dalen, in ieder geval niet stijgen. Met een ARB Airlocker
kan je de locker uitschakelen, waardoor de Jeep in ieder geval in waarde gelijk
zal blijven of voor een liefhebber zal stijgen. Een soortgelijke reden ligt in
het verlengde van deze reden: mijn doel is om de off-road capaciteiten sterk te
verhogen ZONDER enige opoffering van het normale weggedrag. Dit was ook meteen
de belangrijkste reden waarom ik de Spring-Over Axle heb gedaan.
·
Aangezien
ik nog mijn originele assen had, wilde ik dezen niet belasten met een continue
locker. Met een locker komt er toch wat meer frictie op de onderdelen. Toch
hoeft dit niet te betekenen dat je daarom sneller iets kapot draait. In sommige
gevallen juist minder snel. Bij het off-roaden heb je met een locker meer
controle over je Jeep en kan je vaak met een lagere snelheid door / over een
obstakel. Dit maakt de kans op het breken van onderdelen kleiner. Met de ARB
Airlocker heb je helemaal zelf de controle over wanneer je de locker inschakelt
en kan je daarmee zelf inschatten wanneer de risico’s om iets te breken het
laagst zijn.
Er zijn zeker ook
tegenargumenten geweest:
·
Is
het wel verstandig om zoveel geld in een standaard as te steken?? Vergeet niet
dat een standaard Dana 30, Dana 35C of AMC 20 zeker niet de beste as is, vooral
met grote banden en / of een V8. Als ik later zou besluiten om een sterkere as
te nemen, bijvoorbeeld een Dana 44, dan heb ik al veel geld in de standaard as
gestoken. Een locker kan je NIET overzetten in een ander type as. Een gebruikte
locker is ook niet veel meer waard, dus je moet je eerst afvragen of je de
originele assen nog op lange termijn wil behouden. De beslissing om een
sterkere as aan te schaffen, moet eigenlijk zo objectief mogelijk gebeuren.
Natuurlijk kan je zeggen dat je wel ziet wanneer die kapot gaat, maar je moet
ook rationeel zijn. Als je al veel geld in je as hebt gestoken, zal je die ook
niet zo snel vervangen, terwijl dat misschien toch beter zou zijn. Overigens
kan een as ook al versleten zijn voordat die kapot gaat. Een Dana 35C heeft
bijvoorbeeld de neiging om krom te trekken. Recentelijk heb ik een voorbeeld
uit de praktijk gezien dat dit ook geldt voor de AMC 20. Na het verwijderen van
een steekas kon je duidelijk groeven en krassen op de steekas en aan de
binnenkant van de spindle (uiteinde buis) zien. De buizen van deze assen zijn
niet van het sterkste materiaal gemaakt en kunnen gaan "inzakken" /
krom trekken door de krachten van de aandrijfas. De hele as flext op en neer,
vooral met grote banden en een sterkere motor. Recht buigen zal niet makkelijk
zijn aangezien het om millimeters of nog minder gaat. Je kan dit proces
overigens vertragen door een extra stang over de gehele lengte van de as te
lassen (ook wel axle truss genoemd), maar dit is vaak geen permanente
oplossing. OK, terug naar de locker.
·
De
ARB Airlocker is zeker niet de sterkste locker. Als ik de sterkste locker wil
hebben, moet ik zeker de Detroit (Soft)Locker kopen. Maar ja, dan heb ik de
nadelen van de automatische locker die ik zeker niet wil hebben met een
standaard as.
De keuze van een locker
hangt natuurlijk ook veel af van "laten installeren" of "zelf
installeren". Een Lock-Right is relatief makkelijk zelf te installeren,
aangezien je de differentieelhouder in de meeste gevallen kan laten zitten en
dus de backlash etc. niet hoeft af te stellen. Als je denkt het stellen van de
backlash makkelijk zelf te kunnen, dan kan je de Detroit Locker of zelfs de ARB
Airlocker serieus overwegen.
Een Trac-Lok in de
vooras en een Detroit Locker of Lock-Right in de achteras is een populaire
combinatie. Voor de wat ruimer bedeelden onder ons, is de ARB Airlocker in de
vooras en de Detroit Locker in de achteras een zeer goede keuze.